Norwegia - praktyczne informacje, porady, przepisy

NORWEGIA{mosimage}

(Królestwo Norwegii)

Stolica: Oslo
Waluta: korona norweska (NOK), 1 NOK = 100 öre;
1 EUR = ok. 8 NOK; 1 USD = 5,11 NOK; 1 PLN = 2,27 NOK (kurs z 17.03.2008)
Język urzędowy: norweski
Inne języki: angielski

PRZEPISY WJAZDOWE. Obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu na terytorium Królestwa Norwegii jest paszport bądź dowód osobisty. Pobyt ten nie może przekraczać 90 dni. Norwegia, podobnie jak Polska, należy do strefy Schengen, czego konsekwencją jest brak kontroli dokumentów uprawniających do podróży na granicach lądowych i morskich (od 21 grudnia 2007 r.) i na lotniskach (od końca marca 2008 r.). Stan ten nie zwalnia obywateli polskich od obowiązku posiadania ważnego paszportu lub dowodu osobistego, który na życzenie odpowiednich władz należy okazać. Uwaga: osoby pragnące ubiegać się o zezwolenie na pobyt z możliwością pracy (bądź innego rodzaju zezwolenie na pobyt w Norwegii) muszą mieć ważny paszport, który należy okazać, składając wniosek o zezwolenie i przy odbiorze decyzji. Przed wyjazdem należy się upewnić, czy dokument jest w wystarczająco dobrym stanie technicznym i pozwala na stwierdzenie tożsamości.

Od 1 maja 2004 r. brak niezbędnych środków finansowych na czas pobytu nie może stanowić powodu odmowy wjazdu do Norwegii lub wydalenia obywatela RP z jej terytorium. Należy jednak pamiętać, że obywatel polski przebywający w Norwegii w charakterze turysty lub osoby poszukującej pracy nie może korzystać z  pomocy socjalnej i musi samodzielnie ponosić koszty swojego pobytu.

Pobyt powyżej 90 dni. Każdy pobyt dłuższy niż dozwolony dla obywatela Unii Europejskiej – tj. 3 miesiące w przypadku pobytu turystycznego lub 6 miesięcy w przypadku pobytu osoby poszukującej pracy, pod warunkiem zarejestrowania się w takim charakterze w norweskim urzędzie pracy: www.nav.no – wymaga uzyskania zezwolenia. Wnioski o wydanie zezwolenia na pobyt można składać w norweskich placówkach dyplomatyczno-konsularnych lub komisariatach policji odpowiednich z uwagi na miejsce pobytu w Norwegii (dotyczy to osób fizycznych). Druki wniosków można pobrać ze stron internetowych norweskiego Urzędu ds. Cudzoziemców (www.udi.no), gdzie zamieszczone są szczegółowe informacje (również w języku polskim) dotyczące różnego rodzaju zezwoleń.

Dodatkowe informacje w wersji elektronicznej dostępne są na stronie internetowej Ambasady RP w Oslo: www.oslo.polemb.net oraz na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych: www.msz.gov.pl w dziale: „Informacje konsularne” – „Informacje dla obywateli polskich udających się do innych krajów UE/EOG”.

PRZEPISY CELNE. Norwegia nie jest w pełni objęta unią celną, dlatego też obowiązują tu inne niż na terytorium Unii Europejskiej przepisy dotyczące wwozu towarów przez turystów. Wwóz towa­rów przeznaczonych do użytku osobistego i nie podlegających odsprzedaży podlega ograniczeniom ilościowym. Określenie „do użytku osobistego” oznacza także towary przewożone z przeznaczeniem na prezenty. Sprzedaż ich jest naruszeniem prawa, zagrożonym ich konfiskatą oraz dodatkową karą. W poważniejszych przypadkach konfiskacie może też podlegać pojazd, którym towary były przewożone. Oprócz rzeczy osobistego użytku potrzebnych na czas podróży, bez cła i innych podatków można wwieźć do Norwegii towary o łącznej wartości nie większej niż 6000 NOK, jeśli ich ilość nie przekracza ustalonych limitów:

•   Napoje alkoholowe: a) 1 l napojów alkoholowych o zawartości 22–60% alkoholu i 1,5 l napojów alkoholowych o zawartości 2,5–22% alkoholu lub 3 l napojów alkoholowych o zawartości 2,5–22% alkoholu; b) 2 l piwa o zawartości alkoholu ponad 2,5% lub innego napoju alkoholowego o zawartości alkoholu od 2,5 do 4,7% (oznacza to, że można wwieźć np. 5 l piwa, o ile nie wwozi się innych napojów alkoholowych). Napoje alkoholowe mogą przywozić osoby, które ukończyły 18. rok życia. Napoje z zawartością alkoholu powyżej 22% mogą wwozić osoby, które ukończyły 20. rok życia.

•   Papierosy i wyroby tytoniowe: 200 szt. papierosów lub 250 g tytoniu i 200 szt. bibułek papierosowych (dotyczy to osób, które ukończyły 18. rok życia).

•   Żywność, produkty mięsne i mleczne (przywożone z terenu państw UE/EOG): w sumie 10 kg mięsa i przetworów mięsnych, sera oraz innych rodzajów żywności z wyjątkiem karmy dla psów i kotów. Przywóz wymienionych produktów spoza terenu UE/EOG jest zabroniony. Dzieci do lat 12 nie mogą wwozić żywności z wyjątkiem napojów, czekolady i słodyczy potrzebnych na czas podróży.

•   Paliwo: oprócz paliwa w baku pojazdu dodatkowo można wwieźć 10 l paliwa na 1 samochód w kanistrze przeznaczonym do przechowywania paliwa.

Przedmioty, których przywóz jest zabroniony lub wymaga specjalnego zezwolenia: narkotyki, lekarstwa i trucizny (niewielkie ilości lekarstw niezbędne na czas podróży są dozwolone), wyroby alkoholowe o zawartości alkoholu powyżej 60%, broń i amunicja, fajerwerki, ziemniaki, zwierzęta egzotyczne, rośliny i części roślin przeznaczone do uprawy.

Przy wjeździe i wyjeździe można mieć przy sobie gotówkę (walutę norweską i inne waluty) o wartości nie przekraczającej w sumie kwoty 25 000 NOK. Gotówkę o wartości przekraczającej tę kwotę należy zadeklarować na specjalnym formularzu służbom celnym podczas przekraczania granicy.

Możliwe jest uzyskanie zwrotu podatku VAT za zakupione w wyznaczonych sklepach towary przeznaczone do użytku poza granicami Norwegii. Podstawą do ubiegania się o zwrot VAT przy wyjeździe z Norwegii jest wydany przez sklep specjalny druk Tax Free – dowód zapłaty za towar, a także okazanie zakupionych przedmiotów w stanie nienaruszonym w zaplombowanym przez obsługę sklepu opakowaniu oraz paszport (lub dowód osobisty). Punkty odbioru podatku VAT dla turystów znajdują się na wszystkich lotniskach międzynarodowych oraz na samochodowych przejściach granicznych.

Przewóz zwierząt. Psy i koty mogą być przywożone z Polski do Norwegii na podstawie tzw. europejskiego paszportu dla zwierząt (z wyjątkiem ras zakazanych: pit bulterier, amerykański staffordshire terier, brazylijski fila, tosa inu i dog amerykański). Od 1 października 2004 r. pies, kot czy fretka towarzyszące właścicielom w podróży do Norwegii (a także do państw Unii Europejskiej) muszą mieć paszporty, co jest wymogiem prawa unijnego. Do wyrobienia paszportu z emblematem UE potrzebne są dokumenty zawierające dane o właścicielu zwierzęcia oraz informacje o zwierzęciu (imię, gatunek, rasa, płeć, data urodzenia i umaszczenie). Niezbędne jest także przedstawienie zaświadczenia o szczepieniach i przebytych chorobach. Zwierzę musi mieć identyfikator w postaci elektronicznego chipu, którego numer i miejsce umieszczenia są odnotowane w paszporcie. Zdjęcie zwierzęcia w paszporcie nie jest wymagane. Paszporty wydają lecznice weterynaryjne, których spis znajduje się na stronie internetowej Krajowej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej (dodatkowe informacje dotyczące przywozu zwierząt zamieszczono na stronie internetowej: www.mattilsynet.no).

Szczegółowe informacje celne znaleźć można na stronie internetowej: www.toll.no. Na tejże stronie zamieszczono sporządzoną w języku polskim informację dotyczącą poruszania się na terytorium Norwegii samochodem zarejestrowanym poza tym krajem (nie dotyczy to turystów, lecz osób przebywających w Norwegii ponad 12 miesięcy).

{mospagebreak}

PRZEPISY PRAWNE. Policja i służby celne w Norwegii mają znacznie szerszy zakres uprawnień w stosunku do cudzoziemców niż odpowiednie służby w Polsce. W szczególności uprawnione są do kontrolowania pojazdów i osób nie tylko na przejściach granicznych, ale również na terenie całego kraju i w każdej sytuacji. Nielegalna praca i handel traktowane są bardzo surowo. Odnotowuje się przypadki konfiskaty pieniędzy i przedmiotów, jeśli zachodzi podejrzenie, że zostały uzyskane dzięki nielegalnej pracy bądź działalności handlowej. Noszenie w miejscu publicz­nym noża lub ostrych narzędzi, których długość ostrza przekracza 7 cm, traktowane jest przez policję na równi z posiadaniem broni. W związku z tym na ich posiadanie wymagane jest stosowne zezwolenie władz miejscowych. W przypadku naruszenia obowiązującego prawa karnego i zatrzymania przez policję należy pamiętać o podstawowych prawach cudzoziemca. Są to: prawo do tłumacza, prawo do pomocy adwokata i prawo do kontaktu z konsulem.

MELDUNEK. Nie ma obowiązku meldunkowego w przypadku pobytu o charakterze turystycznym. Podjęcie pracy, nauki, studiów bądź otrzymanie zezwolenia na pobyt na zasadzie tzw. łączenia rodzin obliguje do zarejestrowania się w najbliższym Urzędzie Ewidencji Ludności (Skatteetaten, w którego ramach działa urząd podatkowy, rejestracji ludności, biuro meldunkowe itp.). W zależności od czasu pobytu urząd ten przyznaje tymczasowy numer personalny, tzw. D-numer, bądź też stały numer personalny, tzw. ID-numer. W przypadku zmiany adresu (dotyczy to również wyjazdu z Norwegii) należy powiadomić o tym Urząd Ewidencji Ludności w formie pisemnej (można tego dokonać, wysyłając odpowiedni formularz drogą elektroniczną – dodatkowe informacje, formularze i adresy można znaleźć na stronie internetowej: www.skatteetaten.no).

SZCZEPIENIA, SŁUŻBA ZDROWIA. W Norwegii nie ma zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych. Nie ma obowiązku szczepień przed przyjazdem. Od 2004 r. obywatele RP objęci systemem ubezpieczenia (NFZ) w kraju mają zagwarantowany dostęp do pomocy medycznej w nagłych przypadkach na terenie Norwegii na takich samych zasadach jak osoby objęte norweskim systemem ubezpieczenia zdrowotnego – po okazaniu Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Aby ją otrzymać, wystarczy zgłosić się do najbliższego oddziału NFZ przed wyjazdem z Polski. EKUZ uprawnia tylko do korzystania z podstawowych usług medycznych, dlatego wyjeżdżającym za granicę zaleca się wykupienie dodatkowych ubezpieczeń prywatnych, które w razie konieczności pokryją koszty leczenia w szerszym zakresie, jak również koszty opieki medycznej w prywatnych szpitalach i klinikach, a także koszty ewentualnego transportu chorego do kraju. Wskazane jest wykupienie indywidualnego pakietu ubezpieczeniowego, szczególnie od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia (poza EKUZ). Świadczenia zapewnione przez EKUZ nie obejmują tych przypadków. Szczegółowe informacje o EKUZ zamieszczone są na stronach internetowych NFZ: www.nfz.gov.pl.

Uzyskanie porady medycznej związane jest z opłaceniem tzw. udziału własnego (opłata zryczałtowana nie podlegająca refundacji). Dotyczy to również osób objętych norweskim systemem ubezpieczenia zdrowotnego. Przykładowe wysokości udziału własnego: wizyta u lekarza podstawowej opieki – 125 NOK w ciągu dnia, 210 NOK wieczorem, w nocy oraz w dni świąteczne (wizyta domowa – odpowiednio 170 NOK, 280 NOK). Wizyta u lekarza specjalisty w ciągu dnia – 265 NOK. Leczenie stomatologiczne jest pełnopłatne. Dzieci do lat siedmiu otrzymują wszystkie świadczenia medyczne bezpłatnie. Koszty leczenia w Norwegii są bardzo wysokie (pełna cena wizyty u lekarza internisty to 400–600 NOK, u stomatologa 1000–1500 NOK, koszt jednej doby w szpitalu – ok. 3000 NOK, bez zabiegów i operacji). Osoba nie objęta systemem ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce powinna koniecznie wykupić przed przyjazdem do Norwegii indywidualną polisę ubezpieczeniową, obejmującą przynajmniej koszty leczenia i następstw nieszczęśliwych wypadków.

UBEZPIECZENIE. Ze względu na wysokie koszty usług medycznych zaleca się wykupienie indywidualnej polisy ubezpieczeniowej od kosztów leczenia, od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz na powrót chorego do kraju. Przy podróżach samochodem wskazane jest dodatkowe ubezpieczenie komunikacyjne: oprócz obowiązkowego OC również Assistance i AC.

INFORMACJE DLA KIEROWCÓW. Podczas pobytu o charakterze turystycznym honorowane jest polskie prawo jazdy. Obowiązuje używanie świateł mijania przez cały rok i pasów bezpieczeństwa na wszystkich siedzeniach pojazdu. Dzieci (dotyczy to również niemowląt) mogą być przewożone tylko w specjalnych dziecinnych fotelikach. Zimą, która w niektórych rejonach Norwegii rozpoczyna się już w październiku i może trwać do maja, bezwzględnie wymagane są opony zimowe z kolcami lub bez (w Oslo i niektórych innych dużych miastach należy opłacić specjalny podatek za jazdę na zimowych oponach z kolcami). Ciężarówki, oprócz zimowych opon, muszą mieć również łańcuchy. W razie braku odpowiednich opon lub innego sprzętu umożliwiającego jazdę w warunkach zimowych policja może zatrzymać pojazd aż do czasu uzupełnienia wyposażenia przez kierowcę.

Nieprzestrzeganie przepisów ruchu drogowego (dotyczy to również przepisów parkowania pojazdów) karane jest z całą bezwzględnością. Podstawowy mandat za nieprawidłowe zaparko­wanie pojazdu wynosi 500 NOK, za przekroczenie dozwolonej prędkości o 30 km/godz. – ok. 10 000 NOK. Przekroczenie prędkości o więcej niż 30 km/godz. może spowodować utratę prawa jazdy i odholowanie samochodu, co wiąże się z koniecznością opłacenia kosztów parkowania oraz holowania przy odbiorze pojazdu. Za prowadzenie samochodu w stanie wskazującym na spożycie alkoholu grozi kara więzienia, zakaz prowadzenia pojazdów na czas określony oraz wysoka grzywna. Jeśli dojdzie do wypadku drogowego, w którym uszkodzone zostały jedynie pojazdy, wypełnia się na miejscu znormalizowany protokół powypadkowy (Skademelding sporządzony w języku norweskim), który podpisywany jest przez strony uczestniczące w kolizji (dobrze jest mieć druk protokołu powypadkowego w języku polskim, który dostępny jest w kraju). Wypełniony protokół powypadkowy stanowi podstawę dochodzenia roszczeń związanych z naprawą pojazdu. Protokół nie jest jednak wystarczającym dokumentem do postępowania roszczeniowego, jeśli doszło do wypadku, w którym są ofiary, lub doszło do uszkodzenia ciała u osób w nim uczestniczących. W takich sytuacjach wskazane jest niezwłoczne wezwanie policji (tel. 112) i zabezpieczenie miejsca wypadku.

W Norwegii jest wiele płatnych dróg i tuneli, należy więc mieć przy sobie gotówkę (np. każdorazowy wjazd samochodem osobowym do centralnej części Oslo kosztuje 20 NOK, opłata drogowa może wynosić ok. 40 NOK, za przejazd przez niektóre tunele należy zapłacić ok. 100 NOK). Od tych opłat nie sposób uciec – samochody są fotografowane, a kierowca może być po­szukiwany nawet na terenie Polski i zmuszony do zapłacenia kary.

Uwaga: W przypadku korzystania z pojazdu zarejestrowanego poza Norwegią przez okres dłuższy aniżeli dozwolony samochód może zostać odholowany na parking celny, a właściciel otrzyma nakaz płatności cła, należnych podatków oraz wymierzonej grzywny. Szczegółowa informacja dotycząca zasad korzystania na terenie Norwegii z samochodu zarejestrowanego poza tym krajem (nie dotyczy to turystów, lecz osób przebywających w Norwegii ponad 12 miesięcy) znajduje się na stronie internetowej: www.toll.nn (również w języku polskim).

PODRÓŻOWANIE PO KRAJU. Nie ma ograniczeń. Należy jednak pamiętać o surowości klimatu i dużych odległościach między miejscowościami, szczególnie w północnej części Norwegii. Jeśli ktoś planuje podróż samochodem na północ Norwegii, powinien wyjechać w okresie od końca maja do końca września. W pozostałych miesiącach należy liczyć się z tym, że niektóre drogi, mosty i przeprawy promowe mogą być zamknięte. Osoby udające się do norweskiej części Spitsbergenu (prowincja Svalbard) powinny przed wyjazdem zarezerwować miejsca w hotelu i ściśle przestrzegać przepisów gubernatora Svalbardu dotyczących poruszania się w regionie.

BEZPIECZEŃSTWO. Norwegia jest krajem bezpiecznym. W okresie letnim jednak, szczególnie w dużych ośrodkach miejskich, rośnie liczba kradzieży kieszonkowych.

PRZYDATNE INFORMACJE:

•   Podczas wymiany walut konieczne jest okazanie dokumentu tożsamości. O taki dokument może być również poproszona osoba dokonująca płatności kartą płatniczą lub kredytową wydaną poza Skandynawią. Akceptowana jest większość kart.

•   W Norwegii powszechne jest dokonywanie płatności kartami płatniczymi lub kredytowymi.

•   Na każdej stacji benzynowej można otrzymać broszurę zawierającą informacje na temat stacji benzynowych danej sieci na terenie całego kraju sprzedających paliwo LPG.

•   W okresie zimowym policja i służby celne mają prawo zabronić kontynuowania jazdy samochodem w przypadku braku prawidłowych zimowych opon lub łańcuchów (dotyczy to zarówno samochodów osobowych, jak i ciężarowych).

•   Z uwagi na bardzo duży napływ do Norwegii obywateli nowych państw UE w celu podejmowania pracy należy zdawać sobie sprawę, iż znalezienie zatrudnienia przez osobę nie zna­jącą przynajmniej języka angielskiego jest prawie niemożliwe.