Tak to było
10 wrzesień 2009
{mosimage}Leszek Miller, Tak to było, Warszawa 2009, s. 367.
Zbliżało się lato, aczkolwiek późny wiosenny wieczór dawał jeszcze o sobie znać przebrzmiałym, zimowym chłodem. Mimo to zapowiadał się słoneczny weekend. Wracając tramwajem z pracy, przejeżdżając przez warszawskie rondo Charlesa de Gaulle'a, spojrzałem w kierunku placu Zamkowego. Na niebie rozkwitały wielobarwne kwiaty petard. Odbywająca się na Starym Mieście piątkowa impreza rozkręcała się na dobre. Był 31 kwietnia 2004 r. Nazajutrz Polska miała stać się członkiem Unii Europejskiej.
Nie należałem do grona fanów polityki Leszka Millera. Byłem dziennikarzem, jednym z wielu, który krytykował postępy negocjacji, dając wyraz swojemu niezadowoleniu w wielu tekstach. Do tej pory zresztą patrzę na Unię Europejską bardziej okiem realisty, aniżeli entuzjasty. Wówczas, po męczącym dniu pracy, na fali zbliżających się za więcej niż miesiąc wyborów do Parlamentu Europejskiego, przez tę krótką chwilę w zatłoczonym tramwaju, przemknęły mi przez głowę dwa pytania: jak naprawdę wyglądały negocjacje? Czy warunki naszego wejścia to powód do święta?
Od tamtego momentu minęło już ponad pięć lat. Otrzymałem drukowane wspomnienia Leszka Millera z czasów negocjacji akcesyjnych, z prośbą o recenzję. Znów powróciły stare pytania i wątpliwości. W toku lektury pojawiło się też wiele odpowiedzi na kwestie, których przebiegu mogłem się tylko domyślać, na podstawie ówczesnych relacji prasowych i szczątkowych wypowiedzi polityków. Kiedy opadły emocje związane z tym wielkim, znaczącym w historii Polski momentem, na spokojnie mogłem zapoznać się z wersją drugiej strony. Co ciekawe, była to wersja „od kuchni" i to z pierwszej ręki. Zatem audiatur et altera pars...
Nie ze wszystkimi ocenami przebiegu negocjacji akcesyjnych skłonny jestem zgadzać się z byłym premierem. W tym miejscu mógłbym nadal kwestionować kilka jego sukcesów w dziele integracji Polski z Unią Europejską. Po lekturze, w kilku jednak przypadkach, uczciwie muszę jednak wycofać się z kilku swoich mylnych, jak się okazało, ocen. Nie jest to jednak miejsce by recenzować wynegocjowane przez Leszka Millera warunki akcesji Polski do UE. Jego książka ma bowiem zadanie pomóc zrozumieć, jak toczył się proces negocjacyjny, jak wyglądał schemat jego przebiegu, na jakich etapach pojawiały się punkty zapalne, jak wielka była rola osobistych kontaktów premiera z innymi ważnymi osobami tego świata... Co by nie mówić, pozycja ma jeszcze jedną poważną zaletę. Jak do tej pory, nigdy nie miałem w ręku tak świetnie i ciekawie napisanej książki, o tym ważnym temacie. W dodatku tytuł ten jest pierwszą książką na rynku polskim, w taki sposób ujmującą przebieg procesu negocjacyjnego Polski z Unią.
Kiedy dostałem tę książkę, wiedziałem, że się nie zawiodę. Pisarstwo Leszka Millera znam z jego bloga. Czytuję go ze względu na świetny, obrazowy i barwny język, którym autor wskazuje celnie i merytorycznie na wiele dyskusyjnych kwestii w polskiej polityce, okraszając je niekiedy trafnymi porównaniami i nawiązaniami do innych wydarzeń. Identycznie w swojej książce Miller nie stroni od ciekawych dygresji, zawsze dorzuca jakiś poboczny wątek, ubarwiający główny temat narracji. Co ważne, prezentuje nie tylko swój punkt widzenia, ale także postrzeganie spraw przez swoje otoczenie, dziennikarzy (również mu nieprzychylnych) i politycznych przeciwników. W tych dwóch ostatnich wypadkach nie stroni od małych złośliwości, które... czynią pozycję jeszcze bardziej ciekawą.
Książka Leszka Millera nie jest opowieścią o tym, jak to wspaniale było, kiedy rządziło SLD. „Żelazny kanclerz" nie unika kwestii trudnych, otwarcie mówi o swoich wątpliwościach, ale też, co uzasadnione, barwnie rysuje przeszkody i sposoby w jaki udało mu się je pokonać. Umiejętnie też, niczym w niezłej książce sensacyjnej, buduje napięcie, zmierzając do finałowego, mimo że znanemu polskiemu czytelnikowi końca, to jednak opowiedzianego w sposób zaskakujący i niespodziewany.
W książce szczególnie warte uwagi są rozdziały poświęcone rozmowom z Amerykanami oraz przed ostatni, najbardziej dramatyczny rozdział, opisujący finał negocjacji w Kopenhadze. Niezmiernie ciekawie wyglądają opisy osobistych relacji z zagranicznymi politykami, oraz przyczyny podejmowanych licznych decyzji, wówczas zaciekle krytykowanych przez opozycję.
Książkę powinni przeczytać wszyscy ci, którzy interesują się problematyką Unii Europejskiej oraz akcesji Polski w struktury unijne. Co ważne pozycja ta jest skierowana nie tylko do zwolenników Leszka Millera lub do euroentuzjastów, ale także do jego przeciwników. Ukazuje ona bowiem ogrom pracy byłego premiera i kulisy jego wielkiego dzieła, jakim było zakończenie negocjacji z UE. Tym samym jest kopalnią do weryfikacji in plus, a może in minus wielu stanowisk i opinii w tej kwestii. Książka może też być potraktowana, jako swoiste uzupełnienie dla dyplomatów, którzy prowadzą negocjacje w imieniu naszego kraju. W sposób rzeczywiście dobitny wskazuje bowiem wagę i praktykę stosowania różnych elementów nacisku, by zmiękczyć przeciwną stronę negocjacyjnego stołu.
Co do samej książki - pozycja została wydana przez szczecińskie wydawnictwo Zapol Dmochowski Sobczyk Sp . j. Zawiera 367 stron elegancko wydanego druku na białym papierze, w miękkiej okładce, opatrzonego na końcu ilustracjami, pochodzącymi z archiwum własnego autora, opublikowanymi na kredowym papierze.
Prawdziwego mężczyznę poznaje się nie po tym, jak zaczyna, ale jak kończy - te słynne słowa Leszka Millera pamięta cała Polska. Nie wiem, czy Leszek Miller wróci do czynnej polityki najwyższego szczebla, czy też pozostanie w roli, patrzącego krytycznym okiem na polską politykę, męża stanu. Jeśli jednak skończy, jako uprawiający memuarystykę polityczny pisarz lub komentator i analityk, czeka go niewątpliwie nowa odsłona w jego bujnej karierze. Może właśnie tak obrana droga spowoduje, że będziemy mieli znów do czynienia w alejach Ujazdowskich albo na Wiejskiej z „żelaznym kanclerzem"...
„Meloni. Jestem Giorgia” – Kacper Kita
"Nowy Uzbekistan" - Agnieszka Pikulicka-Wilczewska
"Nazistowscy miliarderzy" - David de Jong
"Armenia. Obieg zamknięty" - Maciej Falkowski [Recenzja]
