Zastępca Dyrektora Biura Spraw Osobowych i Szkolenia opowiada o tym, jak rozpocząć karierę w MSZ

• dyplomacja
• msz

Małgorzata Banat-Adamiuk (Zastępca Dyrektora Biura Spraw Osobowych i Szkolenia MSZ) podkreśla, że dyplomacja to praca dla ludzi z pasją, a przede wszystkim rozpoczynając pracę w Ministerstwie należy mieć świadomość obowiązków, jakie się z nią wiążą. Oznacza to przynależność do korpusu służby zagranicznej, a więc wypełnianie misji w miejscach i czasie wynikającym z bieżących i długoterminowych potrzeb polityki zagranicznej.

Jakie warunki należy spełnić by zostać dyplomatą?

Oprócz warunków formalnych określonych w Rozporządzeniu Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie organizacji aplikacji. ( Dz. U. Nr 121, poz. 1042 z późn. zm), ważne jest także doświadczenie zawodowe i obycie w środowisku międzynarodowym, zdobyte w trakcie studiów lub po ich ukończeniu, takie jak np. praktyka, czy staż w zagranicznej uczelni, czy też praca na rzecz organizacji pozarządowych. Sama wiedza z teorii stosunków międzynarodowych, czy prawa międzynarodowego nie wystarczy, aczkolwiek jest pomocna. Warto na bieżąco śledzić sytuację na świecie i wiedzieć, z jakimi problemami borykają się poszczególne jego regiony. Trzeba sięgać także do źródeł historii i kultury, zwłaszcza państw i regionów bardzo różnych kulturowo od Europy. Poszukujemy nie tylko absolwentów stosunków międzynarodowych, ale coraz częściej prawników i ekonomistów, którzy w ramach studiów dodatkowo rozwijają swoją wiedzę na temat problemów politycznych i gospodarczych na świecie.

Poza tymi kryteriami na pewno ważna jest również znajomość języków obcych.

Tak, jest to podstawowe narzędzie pracy dyplomaty. Znajomość języka angielskiego tutaj nie wystarczy. Trzeba  biegle posługiwać się co najmniej dwoma językami obcymi, a szczególnie poszukiwane są osoby, które znają języki obce uznawane za rzadkie. Chodzi tutaj głównie o języki pozaeuropejskie, jak: chiński, japoński, arabski, języki afrykańskie, ale także języki krajów Europy Wschodniej: rosyjski, ukraiński, białoruski, czy Kaukazu: gruziński, armeński, kazachski i inne. Warto więc już na studiach zainwestować i pomyśleć o wybraniu specjalizacji regionalnej i rozpoczęciu nauki języka „rzadkiego”. A oprócz wiedzy zdobywać także, tzw. umiejętności miękkie w zakresie negocjacji, komunikacji, czy autoprezentacji – niezbędne w pracy każdego dyplomaty.

Kiedy prowadzony jest nabór na aplikację? Jak można się dowiedzieć o rozpoczęciu konkursu?

Konkurs na aplikację dyplomatyczno-konsularną ogłaszany jest raz w roku. Szczegółowe informacje na ten temat umieszczane są na stronie internetowej Ministerstwa, a także w Biuletynie Informacji Publicznej. Dodatkowo zawsze pojawia się ogłoszenie w prasie ogólnokrajowej. Ministerstwo współpracuje także z biurami Karier uczelni wyższych, które dysponują informacjami na temat konkursu przekazanymi przez MSZ.

Ile osób jest przyjmowanych na aplikację?

Liczba miejsc oraz rodzaj specjalizacji określany jest corocznie w zależności od potrzeb Ministerstwa.

Kim są kandydaci na aplikację? Jaki skończyli kierunek studiów, jakie mają doświadczenie?

Do konkursu przystępują absolwenci różnych kierunków studiów. Przeważają oczywiście studenci stosunków międzynarodowych, ale nabór otwarty jest również dla innych kierunków i uzależniony od specjalizacji, np. na specjalizację „Dyplomacja publiczna i kulturalna” poszukiwani są absolwenci takich kierunków jak: marketing, zarządzanie, czy kulturoznawstwo. Większość osób, które przystępują do egzaminu to osoby bezpośrednio po studiach. Chcielibyśmy zachęcić do pracy w Ministerstwie także osoby z doświadczeniem zawodowym, w szczególności w środowisku międzynarodowym, zaangażowanych w pracę organizacji pozarządowych, humanitarnych, czy też projekty z zakresu pomocy rozwojowej.

Jak przebiega egzamin na aplikację dyplomatyczno-konsularną?

Egzamin na aplikację składa się z kilku etapów. Część pisemna obejmuje test z wiedzy z zakresu stosunków międzynarodowych oraz wypowiedź pisemną na jeden z wybranych tematów. W trakcie egzaminu ustnego Komisja koncentruje się bardziej na sprawdzeniu, czy kandydat posiada zdolności niezbędne do pracy w służbie zagranicznej. Oceniana jest więc nie tylko wiedza, ale predyspozycje osobiste, jak umiejętność prezentacji, zdolność prowadzenia dyskusji i argumentowania, umiejętność reagowania w sytuacjach stresowych, ogólna prezencja. Dodatkowo przeprowadzany jest test oceniający predyspozycje do zawodu.

Corocznie do konkursu zgłasza się od 10 do 15 kandydatów na miejsce. Znaczna część z nich zostaje wyeliminowana z przyczyn formalnych, głównie z powodu braku dokumentów potwierdzających znajomość języków obcych. Do etapu ustnego przechodzi zwykle mniej niż połowa zdających. Cała procedura konkursowa od złożenia dokumentów do zakończenia egzaminów trwa około 4 miesięcy.

Co nas czeka, gdy już pomyślnie zdamy egzaminy? Na czym dokładnie polega aplikacja dyplomatyczno-konsularna?

Aplikacja trwa 12 miesięcy. W trakcie aplikacji aplikanci odbywają szkolenie teoretyczne prowadzone obecnie przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych oraz praktyczne – częściowo w komórkach organizacyjnych MSZ, a częściowo w polskich placówkach zagranicznych. W tym czasie aplikanci zdobywają wiedzę i umiejętności, bez których praca w służbie zagranicznej nie jest możliwa. Egzamin dyplomatyczno-konsularny, który odbywa się po zakończeniu aplikacji ma na celu sprawdzenie przygotowania i przydatności aplikanta do zawodu. Jest on warunkiem uzyskania statusu członka służby zagranicznej i przyznania stopnia dyplomatycznego. Aplikacja to bardzo ważny etap w przygotowaniu do pracy dyplomaty. To okres kształtowania zawodowego nowego pracownika służby zagranicznej, ale jednocześnie etap, na którym aplikant sam może ocenić, czy służba zagraniczna to właściwy dla niego wybór drogi życiowej, która głównie wiąże się z pracą za granicą i koniecznością bycia przygotowanym na ciągłe zmiany. Kolejny ważny dylemat w pracy w służbie zagranicznej to wybór specjalizacji terytorialnej lub merytorycznej, czyli departamentu/biura, w którym zamierza się pracować. Decyzję w tej sprawie podejmowane są w pierwszej kolejności z uwzględnieniem potrzeb służby zagranicznej oraz profilu specjalizacji i znajomość języka obcego aplikanta.  Podobnie wygląda proces nominacji na pierwszą placówką zagraniczną, o którą pracownik może ubiegać się już po roku od zakończenia aplikacji. W kolejnych latach kariera dyplomaty to przemiennie 4-letnie okresy pracy w placówkach zagranicznych i 2-letnie pobytu i praca w kraju. Jak więc widać praca dyplomaty wiąże się z koniecznością ciągłego doskonalenia i rozwoju, gotowością do służby w różnych częściach świata i pełnienia różnych funkcji, zarówno w służbie zagranicznej, jak i służbie konsularnej. To praca pełna wyzwań, na które już podejmując decyzję o przystąpieniu do konkursu na aplikację w MSZ musimy być gotowi.

Zostań dyplomatą! Trwa rekrutacja na aplikację dyplomatyczno  - konsularną. Więcej na stronie: