14 listopad 2007

Współpraca między Unią Europejską a Ukrainą ma wielkie znaczenie w systemie stosunków międzynarodowych na obszarze kontynentu europejskiego. Po powstaniu niepodległego państwa ukraińskiego oraz ukształtowaniu statutowych ram dla formowania Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej po podpisaniu Traktatu z Maastricht zostały sformułowane podstawowe zasady funkcjonowania tych podmiotów na arenie międzynarodowej.

W swoich stosunkach z otoczeniem zewnętrznym Unia Europejska dąży do zapewnienia warunków dla swojego bezpiecznego funkcjonowania i rozwoju wzajemnie korzystnej współpracy z partnerami. Jednocześnie zgodnie z zasadniczym interesem narodowym Ukraina dąży do podtrzymania i utrwalenia uzyskanej niepodległości.

Podstawowym zadaniem Unii Europejskiej w jej polityce wobec Ukrainy stało się dążenie do wsparcia transformacji politycznej i gospodarczej, opartej na wartościach będących fundamentem systemu politycznego Unii Europejskiej: demokracja liberalna, gospodarka wolnorynkowa oraz prawa człowieka. W ten sposób przejawia się ekspansywny charakter polityki Unii Europejskiej wobec otoczenia: polega on na dążeniu do ograniczenia wykluczenia państw sąsiedzkich z procesów integracyjnych, a nawet podjęciu wysiłków na rzecz ich „wyrachowanego włączenia”, co pozwoliłoby Unii Europejskiej dominować nad swoimi peryferiami [1] , a więc kontrolować rozwój współpracy.

W realizacji swojego zasadniczego interesu narodowego Ukraina przez dość długi czas nie ukształtowała jedynej określonej orientacji polityki zagranicznej. Założenia polityki zagranicznej Ukrainy ewoluowały od neutralności poprzez pozablokowość i wielokierunkowość do wyrażenia oficjalnego celu w postaci integracji euroatlantyckiej. Mimo szeregu zastrzeżeń wobec skuteczności eurointegracyjnej polityki państwowej Ukrainy, kierunek ten jest obecnie oficjalnie podtrzymywany przez wszystkie znaczące siły polityczne. Skuteczna adaptacja państwa do funkcjonowania we współczesnym systemie stosunków międzynarodowych niewątpliwie leży w interesie Ukrainy. Przejawia się to w procesach transformacji systemowej.

Na podstawie przytoczonych tez można stwierdzić istnienie wspólnoty podstawowych interesów, która warunkuje współzależność między systemami politycznymi Unii Europejskiej i Ukrainy w ich dążeniu do realizacji własnych celów. W przedstawionej poniżej analizie umów wzajemnych między Unią Europejską a Ukrainą oraz ich znaczenia dla stosunków między tymi podmiotami autor wychodzi z założenia, iż nawiązanie i rozwój stosunków między Unią Europejską a Ukrainą są wynikiem istnienia stanu współzależności, a więc stosunki między tymi podmiotami należy rozpatrywać jako współpracę na rzecz rozwiązania wspólnych problemów i osiągnięcia wspólnych celów.

{mospagebreak}

W systemie stosunków między Unią Europejską i Ukrainą wzajemne umowy (zarówno wielostronne jak i dwustronne) składają się na podsystem prawny, spełniający przede wszystkim funkcję regulacyjną. Stanowi on normy, zgodnie z którymi odbywa się współpraca. Ze względu na rolę, którą poszczególne umowy dwustronne odgrywają w systemie stosunków między Unią Europejską a Ukrainą, można je podzielić na dwa rodzaje:

1.    Umowy o charakterze ramowym, które wyznaczają paradygmat stosunków dwustronnych. Określają one ogólne zasady współpracy między Unią Europejską a Ukrainą, strategiczne cele takiej współpracy w konkretnym okresie czasu. Umowy takie regulują stosunki między Unią Europejską a Ukrainą w najszerszym zakresie na podstawie uzgodnionej pozycji co do istniejącego stanu współzależności oraz gotowości (lub jej braku) do jej pogłębienia. Do takiego rodzaju umów można odnieść Umowę o partnerstwie i współpracy oraz Plan Działań.

2.    Umowy o charakterze sektorowym, które regulują konkretne sfery współpracy i są skierowane przede wszystkim na osiągnięcie celów w ściśle wyznaczonych dziedzinach współpracy. Do tego rodzaju umów można odnieść szereg dokumentów podpisanych między Unią Europejską i Ukrainą w całym okresie współpracy.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, iż w warunkach dynamicznie zmieniającego się otoczenia zewnętrznego i wewnętrznego system ulega zmianom, które znajdują odzwierciedlenie również w podsystemie prawnym. W ten sposób można mówić o dynamicznym charakterze stosunków między Unią Europejską a Ukrainą, co przekłada się również na charakter norm prawnych regulujących te stosunki. Dla przedstawienia dynamicznego charakteru stosunków między Ukrainą a Unią Europejską analiza zostanie przeprowadzona w perspektywie chronologicznej.

Umowy o charakterze ramowym
Umowa o partnerstwie i współpracy

W 1993 roku rozpoczęły się negocjacje między rządem Ukrainy i Komisją Europejską w celu przygotowania umowy, która miałaby stanowić podstawę prawną stosunków między Ukrainą a Unią Europejską. Umowa o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi a Ukrainą (dalej – Umowa o partnerstwie i współpracy) została podpisana 16 czerwca 1994 r. Proces ratyfikacji trwał jednak ponad trzy lata, w związku z czym umowa weszła w życie dopiero 1 marca 1998 r. W czasie długotrwałego procesu ratyfikacji 1 czerwca 1995 r. została podpisana Umowa przejściowa w sprawie handlu i kwestii związanych z handlem między Wspólnotą Europejską, Europejską Wspólnotą Węgla i Stali oraz Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Ukrainą. Umowa ta regulowała problemy związane z wymianą handlową, które znajdują się wyłącznie w kompetencji Wspólnot i przez to nie wymagają długiej procedury ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie. Dokument wszedł w życie 1 lutego 1996 r.

W momencie podpisania Umowy o partnerstwie i współpracy stanowisko Ukrainy na arenie międzynarodowej było wielce niepewne z powodu sporu o poradziecką broń jądrową. Ponadto Ukraina wykazywała niechęć do przystąpienia do układu o nieproliferacji z 1968 r. Federacja Rosyjska prowadziła politykę informacyjną mającą na celu przekonanie Zachodu o niestabilności oraz braku wiarygodności państwa ukraińskiego jako partnera do współpracy. Etap „przełamania bariery nuklearnej” miał zasadnicze znaczenie dla zaistnienia państwa ukraińskiego jako faktycznie, a nie wyłącznie deklaratywnie niepodległego bytu na mapie politycznej świata. Początkowo niewygodne dla Ukrainy podejście Zachodu wobec postrzegania obszaru postradzieckiego jako strefy „geopolitycznej próżni bezpieczeństwa” zaczęło się stopniowo zmieniać. Nowa formuła polityki Zachodu wobec Ukrainy wiązała się z próbami oddzielenia ukraińskich interesów narodowych od interesów Federacji Rosyjskiej[2]. Niewątpliwie odbiło się to na stosunkach między Ukrainą a Unią Europejską, której Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa również dopiero zaczynała się rozwijać. Ustalenie zasad stosunków z państwami powstałymi po upadku ZSRR należało do jej priorytetowych zadań.

Umowa o partnerstwie i współpracy stała się podstawowym dokumentem w podsystemie prawnym stosunków między Ukrainą a Unią Europejską. Dokument ten podkreślił wspólnotę wartości o charakterze fundamentalnym. Został ustalony również zakres zasadniczych wspólnych celów współpracy, wśród których wymienić można: zapewnienie dialogu politycznego, na podstawie którego rozwijać się powinny stosunki polityczne; sprzyjanie rozwojowi handlu, inwestycji oraz harmonijnych ekonomicznych stosunków między stronami; tworzenie podstaw dla wzajemnie korzystnej gospodarczej, społecznej, finansowej, naukowo-technicznej oraz kulturalnej współpracy. Bardzo ważnym celem stało się ponadto wsparcie dalszej konsolidacji ukraińskiej demokracji oraz wdrażania reform gospodarczych o charakterze rynkowym. Na podstawie Umowy o partnerstwie i współpracy została utworzona struktura instytucjonalna współpracy między Ukrainą a Unią Europejską. Składa się na nią Rada ds. Współpracy między Ukrainą a Unią Europejską, Komitet ds. Współpracy między Ukrainą a Unią Europejską oraz Komitet ds. Współpracy Parlamentarnej.

Umowa o partnerstwie i współpracy w znacznym stopniu jest zbliżona do Umów Europejskich zawartych z szeregiem państw Europy Centralnej w celu przygotowania ich do członkostwa w Unii Europejskiej – przede wszystkim w częściach odnoszących się do dialogu politycznego, współpracy w gospodarczej, finansowej i kulturalnej sferach. Odmienne są jednak regulacje dotyczące kwestii handlu. Od 1993 r. Ukraina otrzymała prawo na korzystanie z Generalnego Systemu Preferencji Unii Europejskiej. Na podstawie Umowy o Partnerstwie i Współpracy strony pogodziły się prowadzić wymianę handlową na zasadzie reżimu największego uprzywilejowania. Osiągnięcie celów zawartych w Umowie o Partnerstwie i Współpracy oznacza dalsze pogłębienie stosunków handlowych, co wymaga konkretnych wysiłków ze strony Ukrainy. Umowa przewiduje ponadto możliwość rozwoju wzajemnych stosunków w kierunku utworzenia strefy wolnego handlu.

{mospagebreak}

Zobowiązania wzięte na siebie przez stronę ukraińską przewidują posunięcia na rzecz adaptacji wewnętrznego ustawodawstwa Ukrainy w sferach regulujących wymianę towarami, usługami oraz kapitałem w celu osiągnięcia standardów wspólnego rynku Unii Europejskiej oraz systemu Światowej Organizacji Handlu. Jednocześnie Strony pogodziły się działać na rzecz usprawnienia partnerstwa gospodarczego i pogłębienia współpracy w tej sferze w celu wsparcia reform gospodarczych i stałego rozwoju gospodarki Ukrainy.

Taka konstrukcja Umowy o partnerstwie i współpracy ustala pewną asymetryczność w stosunkach między Unią Europejską i Ukrainą, która przejawia się w konieczności jednostronnej adaptacji systemu politycznego Ukrainy zgodnie z zasadami funkcjonowania Unii Europejskiej. Adaptacja taka jest postrzegana jako niezbędny warunek dla pogłębienia współpracy na różnych płaszczyznach.

Przedstawione fakty pozwalają potwierdzić tezę o istnieniu współzależności między Unią Europejską i Ukrainą. Podpisanie Umowy o partnerstwie i współpracy oznaczało wzajemne uznanie tego stanu rzeczy oraz konceptualizację wynikających z niego zadań. Można ponadto stwierdzić, iż faktycznie po raz pierwszy pogłębianie współzależności stało się narzędziem zapewnienia bezpieczeństwa oraz rozwoju korzystnej współpracy w stosunkach między Unią Europejską a Ukrainą.

Z punktu widzenia Ukrainy Umowa o Partnerstwie i Współpracy jako jeden z pierwszych dokumentów w serii ustalenia oficjalnych stosunków z Zachodem miała wielkie znaczenie dla utrwalenia niepodległości jako że podniosła młodą Ukrainę na nowy szczebel w oczach Unii Europejskiej[3]. Umowa stała się więc instrumentem zrównoważenia wpływu ze strony Federacji Rosyjskiej. Mimo iż przez długi czas integracja z Unią Europejską nie była jednoznacznie sformułowana jako cel polityki zagranicznej Ukrainy, podjęcie zobowiązań zawartych w Umowie o partnerstwie i współpracy oznaczało, iż dokument ten stał się dla Ukrainy jednym z czynników warunkujących przeprowadzenie transformacji systemowej dodatkowo mającym wpływ na wyznaczenie jej kierunku.

Umowa o partnerstwie i współpracy jest przede wszystkim instrumentem Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa UE, którego zadaniem jest wpływ na system polityczny Ukrainy. Zasadniczym znaczeniem tego dokumentu stało się ustalenie kierunku przyszłej współpracy, który polegał na stopniowym jej pogłębieniu w zaznaczonych sferach. Charakter Umowy wskazuje na dążenie Unii Europejskiej do wpływu na kierunek transformacji systemowej Ukrainy, z innej zaś strony wyraża zainteresowanie Ukrainy w przeprowadzeniu zmian we wskazanym kierunku.

{mospagebreak}

Plan Działań Unia Europejska – Ukraina  

Rozszerzenie Unii Europejskiej na wschód spowodowało znaczące zmiany w otoczeniu zewnętrznym i wewnętrznym funkcjonowania UE. Ukraina stała się jednym z nowych bezpośrednich sąsiadów UE, co spotęgowało zainteresowanie Unii Europejskiej w stabilizacji tego obszaru i przeprowadzeniu głębszych reform. Po Rewolucji Pomarańczowej na Ukrainie nowa administracja oficjalnie wyraziła, iż celem polityki zagranicznej Ukrainy pozostaje integracja z Unią Europejską[4]. Rozszerzenie o 12 nowych członków spowodowało jednak poważne obniżenie zdolności integracyjnych Unii Europejskiej [5], co znacznie skomplikowało przedstawienie perspektywy dalszego przystąpienia do UE nowych państw[6].

W zaistniałych warunkach niezbędne stało się wypracowanie nowej formuły współpracy zapewniającej ciągłość obecności wpływu Unii Europejskiej w państwach byłego ZSRR, które stały się jej bezpośrednim sąsiadami. Taki model musiałby stwarzać nowe możliwości dla pogłębienia współpracy z Ukrainą a jednocześnie wykluczać wyraźne przedstawienie perspektywy członkostwa. Odpowiedzią UE stała się Europejska Polityka  Sąsiedztwa (EPS), która stanowi jakościowo nowy model współpracy Unii Europejskiej z państwami sąsiedzkimi. Z założenia Europejska Polityka Sąsiedztwa łączy elementy wszystkich trzech filarów UE w ramach jedynej spójnej polityki zagranicznej. Unia Europejska wykorzystując nową politykę tworzy poza klasycznymi mechanizmami wsparcia finansowego oraz korzyściami płynącymi z handlu podstawy do przyjęcia przez państwa nią objęte norm i standardów obowiązujących w Unii. Wraz ze wsparciem prowadzonych reform normy te powinny stymulować gospodarczy i społeczny rozwój[7].

Plan Działań Unia Europejska – Ukraina został podpisany  21 lutego 2005 r. na posiedzeniu Rady ds. Współpracy między Ukrainą a Unią Europejską. Dokument ten jest instrumentem EPS, w związku z czym jego podstawowym zadaniem jest modyfikacja dotychczasowej formuły współpracy między Ukrainą i Unią Europejską zgodnie z zasadami i celami nowej polityki UE wobec sąsiadów. Strony uznają konieczność pogłębienia gospodarczej oraz politycznej współzależności. Wspólna granica stwarza możliwości, by Ukraina i Unia Europejska rozwijały coraz bliższe stosunki. Znamiennym jest stwierdzenie, iż stosunki pomiędzy nimi powinny wyjść poza współpracę, wysiłki powinny zostać skoncentrowane na stopniowej gospodarczej integracji oraz politycznej kooperacji[8]. Jednocześnie nie ma on na celu przygotowania Ukrainy do przyszłego członkostwa w UE.

Plan Działań składa się z sześciu części przedstawiających priorytetowe obszary współpracy w następującej kolejności: polityczny dialog i reformowanie; gospodarcze i socjalne reformy i rozwój; handel, rynkowe reformy oraz reforma regulacyjna; współpraca w sferze wymiaru sprawiedliwości oraz spraw wewnętrznych; transport, energetyka, społeczeństwo informacyjne oraz środowisko naturalne; kontakty międzyludzkie. Plan ma charakter dokumentu otwartego, co oznacza, iż mogą zostać wprowadzone poprawki i zmiany w zależności od postępu w realizacji wyznaczonych priorytetów. Biorąc pod uwagę fakt, iż dokument został podpisany na okres trzech lat, odzwierciedla to założenie znacznej dynamiki rozwoju stosunków między stronami podpisującymi umowę.

{mospagebreak}

W wyniku dodatkowych negocjacji ostateczna wersja Planu Działań została uzupełniona o przedłożone przez stronę europejską „10 punktów”, które skierowane zostały na osiągnięcie „zaproponowanego przyśpieszenia integracji ekonomicznej Ukrainy z UE i były konkretną odpowiedzią na odważną akcję polityczną ukraińskiego narodu[9]”. Nowa propozycja zawierała deklarację poparcia przez UE przystąpienia Ukrainy do Światowej Organizacji Handlu, uwarunkowaną tym przystąpieniem możliwość utworzenia strefy wolnego handlu, przyznanie statusu gospodarki rynkowej, rozpoczęcie negocjacji na temat uproszczonego reżimu wizowego dla obywateli Ukrainy, wzrost pomocy finansowej ze strony UE, w tym dodatkowe finansowanie z Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Treść Planu Działań jak i ogólny charakter Europejskiej Polityki Sąsiedztwa pogłębiły asymetryczność w stosunkach między Ukraina a UE. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, iż dokument ten został skonstruowany jako narzędzie wsparcia transformacji systemowej, które ukierunkowuje ją zgodnie z interesem Unii Europejskiej. Ciężar wykonania zadań przewidzianych w Planie Działań spoczywa przede wszystkim na stronie Ukrainy. Podpisanie przez Ukrainę dokumentu o takim charakterze oznacza akceptację określonych w nim standardów jako drogowskazu dla przeprowadzenia reform wewnętrznych. W ten sposób Plan Działań staje się „zadaniem domowym” dla Ukrainy, wykonanie którego staje się faktycznie istotą integracji europejskiej Ukrainy.

W świetle przedstawionych faktów Plan Działań miał niewątpliwie duże znaczenie w procesie zmiany pojmowania procesów integracji europejskiej przez ukraińskie elity polityczne. Roszczeniowa postawa elit ukraińskich odnośnie przedstawienia perspektyw nabycia członkostwa w Unii Europejskiej po Rewolucji Pomarańczowej oraz ostrożne podejście do tej kwestii ze strony Unii Europejskiej, objęcie Ukrainy działaniem Europejskiej Polityki Sąsiedztwa zainicjowały na Ukrainie debatę publiczną o znaczeniu integracji europejskiej oraz korzyści płynących z niej. Wykonanie Planu Działań pozostaje do tej pory niepełnym[10], jednak implementacja priorytetów zawartych w Planie Działań na poziomie krajowym spowodowało uwewnętrznienie procesu integracji europejskiej, przeniesienie jego środka ciężkości z płaszczyzny polityki zagranicznej na płaszczyznę polityki wewnętrznej. Zachowane zostały przy tym podstawy współpracy między Ukrainą a Unią Europejską ustalone przez Umowę o partnerstwie i współpracy. 

{mospagebreak}

Na początku marca 2007 roku rozpoczęły się negocjacje w sprawie nowej umowy bazowej między Ukrainą i Unią Europejską, która powinna zastąpić Umowę o partnerstwie i współpracy. Nowa rozszerzona umowa powinna zaktualizować dotychczasowe normy regulujące stosunki między Ukrainą a Unią Europejską uwzględniając przede wszystkim doświadczenia poprzednich lat współpracy, dokonane postępy, jak również wykonanie Planu Działań.

Spójność interesów Ukrainy i Unii Europejskiej oraz osiągnięty stopień współzależności pozwalają stwierdzić, iż zasadniczym zadaniem nowego dokumentu powinno stać się tworzenie ram instytucjonalnych dla zapewnienia zadeklarowanego przez Plan Działań procesu stopniowej integracji gospodarczej między partnerami. Działania na rzecz utworzenia Strefy Wolnego Handlu, które zaznaczone były wśród celów wyżej analizowanych dokumentów mogą zostać wprowadzone w nową umowę jako konkretne zadanie i zasada współpracy. Jednak jest to uzależnione przede wszystkim od finalizacji procesu przystąpienia Ukrainy do Światowej Organizacji Handlu.

Strona Ukraińska dąży do otrzymania wyraźnego sygnału o przystąpieniu do Unii Europejskiej. Z punktu widzenia Unii Europejskiej jednak umowa nie powinna przesądzać o przyszłym charakterze stosunków[11]. W ten sposób przejawia się brak gotowości UE do dalszego rozszerzenia (niski poziom zdolności integracyjnej) jak również niedostateczna głębokość reform przeprowadzonych do tej pory na Ukrainie. Mimo to potencjalne znaczenie nowej poszerzonej umowy między Ukrainą a Unią Europejską może być niezwykle wielkim, o ile otworzy ona drogę dla jakościowo nowej formy pogłębienia współpracy, która może być scharakteryzowana jako integracja bez członkostwa.

{mospagebreak}

Kolejnym ważnym elementem w strukturze podsystemu prawnego stosunków między Ukrainą a Unią Europejską jest szereg umów sektorowych, dotyczących konkretnych wąskich obszarów współpracy. Jedną z pierwszych umów o takim charakterze stała się Umowa między Rządem Ukrainy a Komisją Wspólnot Europejskich o założeniu przedstawicielstwa Komisji Wspólnot Europejskich na Ukrainie oraz jego przywilejach i immunitetach podpisana 17 września 1993 r. Dokument ten miał kluczowe znaczenie dla nawiązania oficjalnych kontaktów między Unią Europejską a Ukrainą, poprzez jego podpisanie zostały otworzone drzwi dla dalszego rozwoju współpracy.

W celu zilustrowania obszarów dwustronnej współpracy co do których podjęto kroki na rzecz ich regulacji warto wymienić kilka najbardziej znaczących umów podpisanych między Ukrainą a Unią Europejską:

1.    Umowa między Europejską Wspólnotą Węgla i Stali a Rządem Ukrainy o handlu wyrobami przemysłu stalowego (podpisana 15 lipca 1997 r.);

2.    Umowa między Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Rządem Ukrainy o współpracy w sferze kontrolowanej syntezy termonuklearnej oraz Umowa między EWEA a Rządem Ukrainy o współpracy w sferze bezpieczeństwa nuklearnego (podpisane 23 lipca 1999 r.);

3.    Umowa między Komisją Europejską a Rządem Ukrainy w sprawie adaptacji ustawodawstwa Ukrainy do ustawodawstwa Wspólnot Europejskich (podpisana 26 września 2001 r.);

4.    Umowy między Wspólnotami Europejskimi a Ukrainą o współpracy naukowej i technologicznej (podpisane 4 lipca 2002 r.);

5.    Umowa między Wspólnotą Europejską i państwami członkowskimi a Ukrainą o współpracy w sferze globalnego cywilnego systemu nawigacji satelitarnej (podpisana 1 grudnia 2005 r.);

6.    Memorandum porozumienia w sprawie współpracy w sferze energii między Unią Europejską a Ukrainą (podpisane 1 grudnia 2005 r.).

Szczególną uwagę warto zwrócić na Umowę o readmisji oraz Umowę o uproszczeniu reżimu wizowego, które zostały podpisane 18 czerwca 2007 roku[12]. Umowy te mają wielkie znaczenie z punktu widzenia realizacji Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, jednym z zadań której jest zmniejszenie potencjalnej możliwości powstania nowych linii podziału w Europie po rozszerzeniu UE. Ze względu na to modernizacja polityki wizowej UE wobec Ukrainy jest nieodłącznym elementem rozwoju stosunków transnarodowych, sprzyjających pogłębieniu bezpośrednich kontaktów między społeczeństwami, a przez to wspomagających osiągnięcie celu EPS w postaci pogłębienia współzależności.

Umowa o uproszczeniu reżimu wizowego skonstruowana została w celu ułatwienia wjazdu na terytorium UE przede wszystkim dla określonych kategorii obywateli Ukrainy (studentów, naukowców, dziennikarzy, osób mających rodzinne powiązania z osobami zamieszkującymi na terytorium UE). Mimo szeregu niedoskonałości[13] dokument ten stał się pierwszym krokiem na drodze do całkowitego zniesienia wiz dla obywateli Ukrainy. Preambuła dokumentu zawiera twierdzenie, zgodnie z którym wprowadzenie reżimu bezwizowego dla obywateli Ukrainy jest zadaniem w perspektywie długoterminowej.

Umowy o readmisji i uproszczeniu reżimu wizowego stanowią doskonały przykład sektorowych umów służących jako instrument realizacji polityki Unii Europejskiej (w danym przypadku – Europejskiej Polityki Sąsiedztwa) zgodnie z celami zawartymi w umowie o charakterze ramowym, działania na rzecz uproszczenia reżimu wizowego są bowiem zaznaczone w Planie Działań Unia Europejska – Ukraina.

Sektorowe umowy pomiędzy Unią Europejską a Ukrainą mają podwójne znaczenie. Po pierwsze, regulują one zasady współpracy między tymi podmiotami stosunków międzynarodowych w poszczególnych dziedzinach, co do których istnieje wyraźnie zaznaczony wspólny interes stron. Po drugie zaś, mogą one pełnić rolę instrumentów realizacji strategicznych zadań współpracy, wyznaczonych dokumentami o charakterze ramowym. W takim przypadku sektorowe umowy dwustronne służą przede wszystkim do osiągnięcia celów współpracy wzajemnie uzgodnionych w ramach realizacji określonej polityki Unii Europejskiej wobec Ukrainy oraz wypełnienia zadań, których realizacja nie jest możliwa bez zaangażowania obydwu stron.
 

W warunkach, gdy współpraca między Unią Europejską i Ukrainą stopniowo się pogłębia, sektorowe umowy dwustronne wyraźnie odzwierciedlają ten proces. Ponieważ większość z tych dokumentów jest wynikiem negocjacji pomiędzy partnerami odbywających się w ramach obowiązujących umów ramowych, mają one przede wszystkim charakter techniczny. Mają one bowiem na celu rozwiązanie określonych problemów, które wymagają kooperacji i koordynacji wysiłków. W ten sposób podpisanie umów sektorowych oznacza uznanie współzależności w konkretnej dziedzinie funkcjonowania oraz wynikającą z niej gotowość do współpracy.

{mospagebreak}