Stosunki Białoruś-NATO
Dialog między Białorusią i NATO pomimo dzielących różnic trwa. Sojusz z zadowoleniem przyjmuje udział Białorusi w posiedzeniach Rady Partnerstwa Północnoatlantyckiego i jej zaangażowanie w rozmowy z natowskimi partnerami.
W 1995 roku Białoruś dołączyła do natowskiego programu „Partnerstwo dla Pokoju”. Wartości i zasady, które przyświecają powołaniu programu to zobowiązanie do zachowania społeczeństw demokratycznych w państwach członkowskich, wolność od przymusu i zastraszania oraz przestrzeganie zasad prawa międzynarodowego.
Po wyborach prezydenckich na Białorusi w marcu 2006 roku Sojusz zdecydował się na podejście dwutorowe: utrzymanie otwartych kanałów komunikacji, praktyczna współpraca i dialog oraz intensyfikacja działań na rzecz wspierania demokracji i reform na Białorusi. NATO pozostaje otwarte na dialog i współpracę. Jednak współpraca na wysokim szczeblu politycznym zależeć będzie od postępu reform demokratycznych na Białorusi.
Ramowa współpraca
Współpraca odbywa się w ramach Euro-Atlantyckiej Rady Partnerstwa (EAPC) i jest możliwa dzięki istnieniu placówki dyplomatycznej Białorusi przy NATO, od kwietnia 1998 roku. W ramach Partnerstwa dla Pokoju NATO i Białoruś rozwijają praktyczną współpracę w wielu dziedzinach poprzez Indywidualny Program Partnerstwa (IPP). Uczestnicząc w IPP Białoruś bierze udział w kursach organizowanych przez kraje NATO. Współpraca jest realizowana w takich dziedzinach jak: planowanie cywilne, zarządzanie kryzysowe, kontrola zbrojeń, obrona powietrzna oraz kontrola ruchu lotniczego, przetwarzania informacji jak również szkolenia językowe
Głównymi obszarami współpracy NATO i Białorusi są następujące dziedziny:
1. Demilitaryzacja
Przykładem wymiernej współpracy jest projekt funduszu powierniczego Partnerstwa dla Pokoju, mającego na celu pomóc Białorusi dotrzymać zobowiązań wynikających z Konwencji Ottawskiej o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu. Projektem kierowała Kanada, a współfinansowany był przez Litwę i Białoruś, zaangażowanych w zniszczenie około 700.000 min na Białorusi. Projekt zakończył się w styczniu 2007 roku.
2. Nauka
NATO i Białoruś współpracują także w zakresie nauk związanych z bezpieczeństwem. Od 2001 roku Białoruś otrzymała dotacje na około 40 wspólnych działań w ramach programu Nauka dla Pokoju i programu bezpieczeństwa. Ponadto, od 1993 roku, zostało przyznanych ponad 75 stypendiów naukowych białoruskim naukowcom i możliwość pracy w krajach NATO.
3. Informacje publiczne
NATO pomaga również w rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi. Dzieje się tak przede wszystkim za pośrednictwem działalności dyplomacji. Białoruskie organizacje pozarządowe i organizacji społeczeństwa obywatelskiego są zachęcani do współpracy z Sojuszem.
4. Ewolucja stosunków
Formalne współdziałanie NATO-Białoruś rozpoczęło się, gdy Białoruś dołączyła do programu Partnerstwa dla Pokoju w 1995 roku. W 1998 roku powstaje białoruska misja przy NATO. W 2009 roku Białoruś umożliwia tranzyt kolejowy przez swoje terytorium krajom uczestniczącym w natowskiej misji ISAF w Afganistanie.
Najważniejsze etapy współpracy wyznaczają następujące wydarzenia:
1992 – Białoruś przystępuje do Północnoatlantyckiej Rady Współpracy (w 1997 roku przemianowana na Euroatlantycką Radę Partnerstwa)
1995 - Białoruś dołącza do programu Partnerstwo dla Pokoju mającego na celu zwiększenie bezpieczeństwa i współpracy w dziedzinie obronności między NATO i poszczególnymi krajami partnerskimi.
1996 – Białoruś po raz pierwszy bierze udział w spotkaniu Północnoatlantyckiej Rady Współpracy w Oslo.
1998 - Białoruś otwiera stałą misję przy Kwaterze Głównej NATO w Brukseli.
1999 - Białoruś czasowo wstrzymuje wszelkiej współpracy z NATO w proteście przeciwko kampanii lotniczej NATO w Kosowie.
2000 – Zgromadzenie Parlamentarne NATO przyjęło rezolucję potępiającą zastraszanie, prześladowanie, arbitralne aresztowania i więzienie członków białoruskiej opozycji politycznej.
2001 - Zgromadzenie Parlamentarne NATO przyjęło rezolucję krytykującą wybory prezydenckie na Białorusi niespełniające międzynarodowych standardów wyborczych.
2006 – NATO potępia białoruskie wybory prezydenckie niespełniające standardów międzynarodowych i dokonuje przeglądu stosunków NATO-Białoruś.
2007 – zakończenie projektu zniszczenia około 700 tysięcy min przeciwpiechotnych na Białorusi.
2010 – zgoda Białorusi na tranzyt kolejowy przez jej terytorium towaru i sprzętu należącącego do krajów uczestniczących w misji ISAF w Afganistanie.
Bartek Cięszczyk
Przewodnik po chorwackim liberalizmie
Nikki Haley i jej wizja Stanów Zjednoczonych
100-lecie konferencji w Genui: lekcje z początków radzieckiej dyplomacji
Zamglona przyszłość porozumienia nuklearnego
